Multimedia - posłuchaj, obejrzyj Biuletyn Informacji Publicznej
Wybierz: Polski Choose: English Wählen sie Deutsch Välj Svenska Przełumacz stronę - Translate - Übersetzen - Översätta

Miasto Białogard » RegioSerwis »

Krótka historia białogardzkiego browarnictwa

Administrator
Początki browarnictwa przemysłowego w Białogardzie sięgają lat 60. XIX wieku.
Zobacz: foto: Browar Ernsta Flinzberga po przejęciu przez szczeciński browar Bohrischa, nad ulicą Zaułek Drzewny (Baumstrasse) widoczny szyld z napisem Brauerei Bohrisch A.G. Stettin Niederlage Belgard
foto: Browar Ernsta Flinzberga po przejęciu przez szczeciński browar Bohrischa, nad ulicą Zaułek Drzewny (Baumstrasse) widoczny szyld z napisem Brauerei Bohrisch A.G. Stettin Niederlage Belgard
Zobacz: foto: Belgard-Papier firmowy z Browaru Noeske & Kittelmann z 1906r.
foto: Belgard-Papier firmowy z Browaru Noeske & Kittelmann z 1906r.
Zobacz: foto: Widokówka z widocznym fragmentem browaru Carla Platha
foto: Widokówka z widocznym fragmentem browaru Carla Platha
Zobacz: foto: Budynek browaru Carla Platha - po zmianie właściciela - widoczny fragment napisu Bürgerliches Brauhaus Ernst Flinzgerg.
foto: Budynek browaru Carla Platha - po zmianie właściciela - widoczny fragment napisu Bürgerliches Brauhaus Ernst Flinzgerg.

Pierwszy browar przy Baumstr. (obok poczty) założył H. Domann. Kolejni właściciele zakładu to ojciec i syn Plath, a od 1903 r. Ernst Flinzberg, który zakład rozbudował i wprowadził do produkcji jak i sprzedaży nowy typ piwa "Weissbier". Za "rządów" E. Flinzberga browar nosił nazwę "Bürgerliches Brauhaus Belgard a. Pers., Ernst Flinzberg". Oprócz niego w Białogardzie działały jeszcze: browar parowy "Noeske & Kittelmann" oraz otwarta w 1906 r. filia koszalińskiego "Kösliner ActienBierbrauerei”. Niestety, silniejsza konkurencja z innych miast, która oferowała tańsze piwa spowodowała, że browar E. Flinzberga został zamknięty w 1912 r. W 1921 r. podobny los spotkał browar "Noeske & Kittelmann".

Warto nadmienić, że w 1913 r. E.Flinzberg, K. Noeske i G. Kittelmann wraz z innymi członkami cechu ufundowali witraż z herbem piwowarów do kościoła NMP. Wcześniej, bo w 1900 r., ufundowali gazową "koronę piwowarów" dla tego kościoła, która niestety nie zachowała się do czasów dzisiejszych.

Browar Ernsta Flinzberga
E. Flinzberg przejął zakład w 1903 r. po Carlu Plath. Budynek składał się z czterech, na ówczesne czasy ogromnymi oknami. Widok przedniej strony browaru nie odzwierciedlał wielkości zakładu, gdyż większość zabudowań położona była wzdłuż ulicy Baumstrasse. Na planie własności browaru z 1903 r. widnieje duże podwórze, dwa składy postawione obok siebie w poprzek działki. Dalej dwa ok. 10 metrowe pomieszczenia, stojące jedno za drugim, na całej szerokości działki. Za nim około 3 metrowa stajnia. Plan przedstawiał również projekt przebudowy ostatniego pomieszczenia przed stajnią. Powstaje 90 centymetrowej grubości murem otoczona piwnica – przechowalnia lodu.

Browar Flinzberga posiadał własną opisaną porcelankę na butelkach sprzedawanych napojów. Było to kobaltem wypisane imię i nazwisko, oraz miejscowość. Flinzberg wprowadził nowe odmiany piwa na nasz rynek. Jedną z nowości było "Weissbier", które miało specjalną butelkę – przedstawiała ona oprócz nazwy piwa i miejscowości, herb z klejnotem, na którego tarczy widnieją trzy litery "B" – czyli nazwa browaru "Bürgerliches Brauhaus Belgard a. Pers". Browar jeszcze kilkakrotnie był modernizowany i rozbudowywany – ostatni raz w 1911 r. w środkowej części browaru – rozbudowa piwnicy na lód oraz modernizacja nad nią mieszkań. Na początku 1912 r. browar nie wytrzymał konkurencji i został zamknięty. Część budynku (frontowy budynek browaru obok poczty i połowa podwórza) została w rękach E.Flinzberga resztę, wzdłuż ulicy Baumstrasse zajmuje Bairische Bier-Brauerei A.-G.J.Bohrisch ze Szczecina.

Browar "Noeske & Kittelmann"
Początki browaru odnotowane są w książce browarów na Pomorzu "Brauerei Verzeichnis Polen" M. Friedricha. Właścicielami browaru byli: L.Nöske (1865-+1877), Dampfbierbrauerei Löwenberg (-+1898), Dampfbierbrauerei Noeske & Kittelmann (-+1907) oraz Belgarder Dampfbierbrauerei A.-G.(1920). Niestety nie wiadomo jakie były budynki browaru L. Nöeske, jak również parowego browaru Löwenberg. Wiadomo tylko, że chodzi tu o jeden i ten sam browar znajdujący się na ulicy Kämpenstrasse (obecnie Klonowej).

W 1891 r. białogardzki cech piwowarów przyjął do swojego grona kupca Carla Noeske, zaś ten w marcu 1892 r. zaprosił do Białogardu mistrza browarnictwa Gottehelfa Kittelmanna i założył z nim browar "Noeske & Kittelmann". Głównie warzono tam trzy gatunki piwa: Bismarck-Kanzler-Bräu, Deutsch-Porter i Kömpenbraü. Specjalnością browaru było to pierwsze piwo w związku z tym podkreślono jego butelkę. Butelka przedstawiała popiersie podobizny Ottona Bismarcka z profilu, w mundurze i czapce wojskowej. Zaznaczyć trzeba, że wiele koszar było w pobliskich miejscowościach, więc jakie wrażenie wówczas musiała robić ta butelka.

Działający browar jest największym w Białogardzie browarem parowym na przełomie XIX i XX wieku. Mimo świetności browar cały czas się rozbudowywał i był modernizowany. W unowocześnionym browarze pod zarządem Kittelmanna wzrósł roczny obrót z 2000 do 12000 hektolitrów piwa. Browar posiadał również swoje filie w innych miejscowościach: Bobolice, Kołobrzeg, Koszalin, Resko, Słupsk i w Tychowie.

Potrzeba większych środków finansowych na zakup beczek, jęczmienia, transportu oraz zabezpieczenie się przed silną konkurencją w 1907 r. spowodowała, że browar przekształcił się w Spółkę Akcyjną. W 1914 r. umiera Carl Noeske, a firmę do 1921 r. prowadzi Kittelmann. W tym czasie (1921 r.) zebranie akcjonariuszy postanowiło sprzedać browar szczecińskiemu koncernowi Ferdynanda Rücktfortha. Nowy właściciel wkrótce doprowadza do zamknięcia produkcji. Tym samym zakończyła się produkcja białogardzkiego piwa.

Cech piwowarów w Białogardzie
Powołując się na źródło literackie: Klemz Carl von der Belgarden Brauerzunft in: Aus dem Lande Belgard, rok 1928 czytamy: Wśród białogardzkich cechów i bractw na pierwszym miejscu pod względem starszeństwa znajduje się cech piwowarów. Niestety, wielki pożar z 1765 r. zniszczył skrzynie cechową, a co za tym idzie zwoje, metryki oraz inne akty własności, które wówczas znajdowały się w domu starszego cechu Wesce. Zniszczone dokumenty zastąpiono odpisami z archiwum ratusza. Pierwszy dokument pochodzi z 1534 r. i tą datę przyjmuje się jako datę założenia cechu. Przywilej warzenia piwa zapewnił w tym roku Książę Barmin X, który rządził w latach 1523-1573. Książę Johann Fredrich-regent (1560-1600), Książę Bogusław XIII (1603-1606), Książę Filip III (1606-1618), Król Szwecji (wojna 30-letnia) jak również Wielki Książę Brandenburski (1640-1648) oraz Król Fredrich Wilhelm I potwierdzili te przywileje. Drugi dokument został sporządzony w języku niemieckim i dokładnie określał zasady.

Tomasz Górniak

Źródło danych:
1. Tradycje piwowarskie na Pomorzu Zachodnim – Danuta Szewczyk – Muzeum w Koszalinie.
2. Pivaria – Piwny Magazyn Kolekcjonerski (Roman Mazurkiewicz).
3. Fotografie ze zbiorów Adama Teżyka.

RegioSerwis

Rekordy Guinnessa pobite!Dariusz Słowik pobił dwa rekordy Guinnessa! Zrobił to 14 listopada w Białogardzie. Na początek rozprawił się z rekordem "na dwa małe palce"! W martwym ciągu utrzymał przez 7,9 sek. na najmniejszych, ale niezwykle "potężnych" palcach aż 90 ...» więcej Śniadanie daje mocŚniadanie to najważniejszy posiłek dnia. Dzięki niemu dzieci mają energię do nauki, lepiej koncentrują się podczas lekcji i mają siłę do zabawy. To najlepszy start w nowy dzień!» więcej Akcja na rekord GuinnessaBicie rekordu Guinnessa! Już w nadchodzący czwartek! Wyzwanie podejmie Dariusz Słowik, który w przeszłości nie raz już mierzył się z rekordami Guinnessa i to z powodzeniem! Tym razem zadanie polega na wyciskaniu sztangi jedną ręką, 30 kg ...» więcej Z matematyką po mapieW Szkole Podstawowej nr 5 im. W. Broniewskiego w Białogardzie zrealizowano projekt pt. "Z matematyką po mapie". Projekt otrzymał dofinansowanie z Fundacji mBanku i składał się z dwóch części. Zajęcia prowadziła Ilona Wielocha, nauczycielk ...» więcej Nie Zabijaj - Jedź bezpiecznie!To już trzeci rok wspólnych działań Policji, Rzecznika Konferencji Episkopatu Polski oraz Polskiej Rady Ekumenicznej na rzecz poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym. 31 października zainaugurowano trzecią edycję akcji informacyjno-edukac ...» więcej Znicz 2019Dzień przed rozpoczęciem akcji ZNICZ 2019, policjanci z Komendy Powiatowej Policji w Białogardzie przeprowadzili na cmentarzach działania informacyjno-edukacyjne, przestrzegając osoby odwiedzające groby przed zagrożeniami jakie nas mogą s ...» więcej Pasowanie w SP5Pierwszoklasiści ze Szkoły Podstawowej nr 5 w Białogardzie są już pełnoprawnymi uczniami. 24 października odbyło się uroczyste pasowanie na ucznia. To był szczególny dzień. Podczas uroczystości pasowania zgromadzona publiczność podziwiała ...» więcej Lotki lecą do celu - V Indywidualny Turniej DartaW minioną sobotę, 26 października, amatorzy darta rozegrali piąty już turniej indywidualny. W imprezie wzięło udział 16 zawodników, reprezentanci Białogardu oraz goście z Czaplinka, Koszalina a nawet Bydgoszczy» więcej Twoje zdrowie w twoich rękach!Październik jest miesiącem walki z rakiem piersi - najczęściej występującym nowotworem złośliwym wśród kobiet w Polsce. Im wcześniej zostaje wykryty, we wcześniejszym stadium, tym lepsze są wyniki leczenia. Białogardzka Rada Kobiet zorgan ...» więcej Pasowanie pierwszakówPodniosła chwila w Szkole Podstawowej Nr3 im. Bolesława Krzywoustego! Niedawne przedszkolaki stały się pełnoprawnymi uczniami. 23 października dzieci złożyły uroczyste ślubowanie. Na uczniów zostały pasowane przez wicekuratora zachodniopo ...» więcej
45678910

FOTOGALERIA

Zmiany w Komendzie Białogardzkiej Policji
MOTOSERCE znów zabiło w rytmie pomocy
Nowa normalność - przewodnik bezpieczeństwa w świecie z COVID-19
Bieg na "6 łap" dla schroniska SOS
Bezpieczni podczas ferii
"Patron Naszej Szkoły"
Podróż w czasie. Podsumowanie
"Obudźmy się!"
Rekordy Guinnessa pobite!
Śniadanie daje moc
Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Białogard
© Miasto Białogard. Wszystkie prawa zastrzeżoneRegulamin serwisuPolityka prywatnościDeklaracja dostępności
Nasze strony wykorzystują pliki cookies. Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w "regulaminie korzystania z serwisu".