Multimedia - posłuchaj, obejrzyj Biuletyn Informacji Publicznej
Wybierz: Polski Choose: English Wählen sie Deutsch Välj Svenska Przełumacz stronę - Translate - Übersetzen - Översätta

Miasto Białogard » Nasze Miasto » Historia

Od wieków średnich po współczesność

Administrator

Badania archeologiczne ustalają niezbicie, że już w VIII wieku w widłach Parsęty i Liśnicy powstało grodzisko białogardzkie. Białogard jest jednym z najstarszych grodów na terenie Pomorza. Pierwotnie było to osiedle obronne skupiające około 70 mieszkańców, następnie w IX - X wieku gród plemienny, w XI wieku gród piastowski i w początkach XII wieku gród książęcy.

Około 972 r. wraz z całym Pomorzem został przyłączony przez Mieszka do państwa piastowskiego, pozostając z nim w związkach do okresu wypowiedzenia posłuszeństwa Bolesławowi Chrobremu przez Pomorze około 1005 r. Niewiele zachowało się pamiątek z tego okresu. Ślady typowych dla Polan konstrukcji hakowych odkryto w umocnieniach obronnych grodu w Białogardzie.

Gall Anonim opisując wyprawy Bolesława Krzywoustego na Pomorze w latach 1102 i 1107 stosunkowo dokładnie opisuje miasto zwane „Białym” jako centralny ośrodek krainy, gród o królewskim splendorze. W czasie długotrwałych walk osada została zrównana z ziemią i spalona przez wojska Bolesława Krzywoustego. Mieszkańcy wkrótce odbudowują gród. Powstają przygrodowe osady rzemieślnicze na prawym brzegu rzeki Leśnicy oraz w miejscu obecnego miasta lokacyjnego, co potwierdzają ostatnie badania archeologiczne.

Działania zbrojne Krzywoustego na Pomorzu pozwalają biskupowi Ottonowi z Bambergu w 1124 r. odwiedzić Białogard. W trakcie swojej misji apostolskiej na Pomorzu, wygłosił w Białogardzie kazanie i konsekrował nowy kościół. Prawdopodobnie miało to miejsce w obrębie osady przygrodowej, w rejonie obecnego kościoła św. Jerzego. W okresie panowania Bolesława Krzywoustego Pomorze było ściśle związane z Polską.

Pierwszy dokument z dziejów miasta pochodzący z 1159 r. podkreśla znaczenie grodu w życiu gospodarczym Pomorza oraz dobre stosunki ówczesnych władz z kościołem.

Powstanie miasta lokacyjnego w obrębie obecnych murów, szlak wodny rzeki Parsęty, centralne położenie drogowe na „Szlaku solnym” oraz wpływy Hanzy z centrum w Lubece spowodowały gwałtowny rozwój miasta. Wynikiem tego było nadanie przez Bogusława IV dnia 2 sierpnia 1299 r. praw miejskich lubeckich. Wyłączono mieszczan spod sądownictwa księcia, potwierdzono własność miasta do gruntów, wód i lasów oraz zwolniono z ceł książęcych dając jednocześnie swobody handlowe. W roku 1307 miasto otrzymuje dodatkowo prawo składu na wszystkie towary. Od tej pory dla ludności słowiańskiej i rdzennie pomorskiej rozpoczyna się proces germanizacji, co spowodowane jest napływem kupców i osadników przybywających najczęściej z zachodu. Gwałtowny rozwój ekonomiczny i urbanistyczny miasta powoduje, że w latach 1315 – 1321 Białogard zostaje rezydencją księcia Warcisława IV.

W pierwszej połowie XIV w. miasto otoczono solidnym i wysokim 8 - metrowym murem ceglanym. W tym czasie zostaje wybudowany również kościół farny pw. Najświętszej Marii Panny oraz ratusz miejski usytuowany w centrum rynku.

W 1386 r. dzięki wstawiennictwu Kołobrzegu, miasto zostaje członkiem Hanzy. Dla wielu miast członkowskich stanowiła ona główną siłę wzrostu ich znaczenia i zamożności. Dawała ochronę swoim kupcom i ich towarom, a zarazem bezlitośnie tępiła konkurencję.

Mieszkańcy Białogardu i Świdwina jako miast granicznych, lokowanych na różnych prawach często popadali w konflikty. Jednym z bardziej znanych była „bitwa o krowę”. Źródłem tego konfliktu była kradzież krowy przez Świdwinian. Białogardzianie wyruszyli zbrojnie na Świdwin. Do starcia doszło 15 lipca 1469 r. pod wsią Łęgi, na granicy pomorsko – marchijskiej. Pomimo przegranej białogardzian zdobyto strzemię dowódcy załogi świdwinian. Według legendy wmurowano je w Bramę Wysoką (Połczyńską). To wydarzenie stało się pretekstem corocznych spotkań mieszkańców obu miast, którzy w formie turniejów sprawnościowych kultywują dawne tradycje.

Po zjednoczeniu Pomorza Zachodniego przez Bogusława X, pod koniec XV w. i przez cały XVI w. na ziemi białogardzkiej panował względny spokój. Rozkwitało wtedy rzemiosło i handel. Bogaci rzemieślnicy zaczęli skupiać się w cechach. W 1534 r. powstaje gildia piekarzy, a w 1580 r. cech snycerzy i sukienników. Wysoki poziom życia mieszkańców powoduje wydanie przez rajców w roku 1616 ustaw „o ubiorach, ślubach i pochówkach”, oraz wprowadzenie podatków od dóbr luksusowych. Bogactwo ówczesnego Białogardu odzwierciedla mapa Lubinusa z 1618 r. Ukazuje ona panoramę Białogardu z wysoką wieżą kościoła, dostojnym ratuszem w centrum i okazałym, wielopiętrowym zamkiem książęcym. W mieście powstaje nowy młyn wodny, który wizytuje w 1624 r. Bogusław XIV.

W czasie Wojny trzydziestoletniej (1618 – 1648) przetaczające się przez Białogard oddziały wojsk cesarskich i szwedzkich wielokrotnie plądrowały miasto. Zniszczeniu uległo wiele budynków. Od 1653 r. ziemia białogardzka stała się częścią Brandenburgii.

W wyniku reformy administracji w 1724 r. Białogard został miastem powiatowym w rejencji szczecińskiej. W skład terytorium powiatu białogardzkiego (dystryktu) wchodziła domena białogardzka oraz posiadłości rycerskie i majątkowe z Połczynem i okolicą. Ten układ administracyjny przetrwał do 1815 r.

W czasie Wojny siedmioletniej (1756 – 1763) ziemia białogardzka, jak i całe Pomorze, była przedmiotem walk i przetargów wojsk szwedzkich i pruskich. W latach 1758 - 1760 Białogard był wielokrotnie plądrowany i palony przez wojska rosyjskie zapędzające się na Pomorze w walkach z Prusami.

Na przestrzeni dziejów Białogard często nawiedzały powodzie i pożary. Tuż po wojnie miał miejsce jeden z największych pożarów miasta. Ogień szalejący 13 – 14 lipca 1765 r. zniszczył kompletnie centrum i przedmieścia. Po pożarze w sierpniu 1765 r. powstaje pierwszy plan miasta Białogardu, nazywany od nazwiska kartografa – „planem Ackermann’a”. Jest to jednocześnie najstarszy plan miasta zachowany do naszych czasów.

Wiek XIX przynosi gwałtowny rozwój techniki. 20 listopada 1858 r. wjeżdża do Białogardu pierwszy pociąg parowy z Koszalina. W roku następnym białogardzki dworzec kolejowy staje się punktem węzłowym. Nowy tor z Białogardu do Kołobrzegu otwiera w naszym mieście regent książęcy, późniejszy cesarz Wilhelm I. Białogard staje się również miastem garnizonowym dla 11 Regimentu Dragonów, stacjonującego w koszarach przy obecnej ulicy Kołobrzeskiej.

Do ważniejszych wydarzeń w tym okresie można zaliczyć:
  • pierwszy posterunek pocztowy (1815 r.)
  • wydanie pierwszej gazety „Belgarder Kreisblatt” (1853 r.)
  • otwarta zostaje pierwsza stacja telegraficzna (1866 r.)
  • powstanie pierwszej szkoły średniej – gimnazjum (1868 r.)
  • projekty i początki budowy gazowni (1875 r.)
  • wydanie pierwszego dziennika miejskiego „Belgarder Zeitung”(1878 r.)
  • w budynku poczty uruchomienie pierwszego aparatu telefonicznego (1896 r.)
  • rozbudowa gazowni, oświetlenie miasta 130 lampami gazowymi (1898 r.)
  • odsłonięcie na rynku miejskim pomnika cesarza Wilhelma I (1898 r.)
W wieku XX:
  • wybudowanie gmachu urzędu powiatowego - obecnego Urzędu Miasta (1905 r.)
  • otwarcie kolei wąskotorowej Białogard – Bobolice (1905 r.)
  • rozpoczęcie budowy kanalizacji sanitarnej w mieście (1906 r.)
  • powstanie elektrowni parowej o mocy docelowej 18.290 kW (1910 r.)
  • rozpoczęcie elektryfikacji miasta (1911 r.)
  • miasto odwiedza Paul von Hindenburg (1919 r.)
  • gruntowne odnowienie kościoła pw. NNMP, który jednak ucierpiał w czasie I wojny światowej. Cztery kościelne dzwony z brązu zostały przetopione na amunicję. Dopiero po wojnie Białogardzianie fundują trzy nowe dzwony stalowe (1922 r.)
  • otwarcie Muzeum Regionalnego w Bramie Połczyńskiej (1924 r.)
  • rozpoczęcie budowy Szpitala Powiatowego - obecny budynek oddziału dziecięcego (1927 r.)
  • zakończenie budowy wodociągów, wieży ciśnień i stacji uzdatniania wody, rozpoczyna pracę oczyszczalnia ścieków (1927 r.)
  • otwarcie Szkoły Zawodowej - obecny Zespół Szkół Zawodowych (1928 r.)
  • wybudowanie Miejskiego Domu Starców - obecnie ul. Zwycięstwa 19 (1931 r.)
  • otwarcie nowego kompleksu sportowego przy obecnej ul. Moniuszki (1933 r.)
  • zakończenie budowy Szpitala Miejskiego - obecnie gmach główny szpitala (1935 r.)
  • oddanie do użytku koszar przy obecnej ul. Zwycięstwa (1935 r.)
  • rozpoczęcie budowy koszar przy obecnej Szosie Połczyńskiej oraz szpitala wojskowego przy ul. Chopina (1936 – 39 r.)
  • wkroczenie wojsk radzieckich i polskich do Białogardu (4-5 marca 1945 r.)
  • likwidacja Muzeum Regionalnego (1952 r.)
  • budowa nowych szkół podstawowych:
    • przy ulicy Grunwaldzkiej (1956 r.)
    • przy ulicy Świdwińskiej (1960 r.)
    • przy ulicy Chopina (1965 r.)
  • opuszczanie Białogardu przez jednostki wojska radzieckiego (1992 – 1993 r.)
  • obchody 700 rocznicy nadania praw miejskich z udziałem prezydenta RP (1999 r.).
W wieku XXI:
  • otwarcie Izby Tradycji Regionalnej w odremontowanym Starym Ratuszu (2004 r.)
  • oddanie do użytku nowoczesnej stacji uzdatniania wody (2005 r.)
  • Białogard otrzymuje nagrodę I stopnia Rady Europy - Dyplom Europejski (2005 r.)
  • zakończenie I etapu rewitalizacji białogardzkiego Starego Miasta (2006 r.)
  • oddanie do użytku nowej sali sportowo-widowiskowej przy Liceum Ogólnokształcącym w Białogardzie (2006 r.)
  • Białogard otrzymuje nagrodę II stopnia Rady Europy - Honorową Flagę Europy (2007 r.)
  • oddanie do użytku Inkubatora Technologicznego (2008 r.)
  • kompleks boisk "Orlik 2012" przy Szkole Podstawowej nr 4 oddany do użytku (2008 r.)
  • oddanie do użytku Centrum Kultury i Spotkań Europejskich (2008 r.)
  • "Złota Gwiazda" - nagroda Komisji Europejskiej dla Białogardu (2008 r.)
  • zakończenie II etapu rewitalizacji Starego Miasta w Białogardzie (2009 r.)
  • modernizacja układu drogowego miasta (2010 r.)
  • oddanie do użytku sali sportowej przy Gimnazjum nr 1 wraz z boiskiem sportowym ze sztuczną nawierzchnią (2010 r.)
  • oficjalne otwarcie kompleksu boisk "Orlik 2012" przy Szkole Podstawowej nr 3 (2011 r.)
  • remont i modernizacja boiska sportowego w kompleksie sportowo-rekreacyjnym przy ulicy Moniuszki w Białogardzie (2010-2011).


FOTOGALERIA

Herb Akniste
Herb Montany
Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Białogard
© Miasto Białogard. Wszystkie prawa zastrzeżoneRegulamin serwisuPolityka prywatnościDeklaracja dostępności
Nasze strony wykorzystują pliki cookies. Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. Mogą też stosować je współpracujący z nami reklamodawcy, firmy badawcze oraz dostawcy aplikacji multimedialnych. W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w "regulaminie korzystania z serwisu".